HỘI THẢO KHOA HỌC: ĐẠO PHẬT VỚI CÁCH MẠNG VIỆT NAM

Thứ sáu - 29/08/2025 10:25

Sáng ngày 25/9/2025, tại Trụ sở Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam (số 73 phố Quán Sứ, Hà Nội) đã diễn ra trọng thể Hội thảo khoa học với chủ đề “Đạo Phật với cách mạng Việt Nam”. Sự kiện do Hội đồng Trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) phối hợp cùng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHKHXH&NV), Đại học Quốc gia Hà Nội đồng tổ chức. Hội thảo là hoạt động ý nghĩa, nằm trong chương trình phối hợp công tác giữa hai cơ quan nhân kỷ niệm 80 năm ngày Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9. Theo sự phân công của Ban Giám hiệu Trường ĐHKHXH&NV, Khoa Khoa học Chính trị là đơn vị được giao nhiệm vụ làm đầu mối triển khai các hoạt động phối hợp tổ chức.

Ban Tổ chức Hội thảo “Đạo Phật với cách mạng Việt Nam” tại Hà Nội

Hội thảo được triển khai dựa trên kế hoạch chi tiết với sự phối hợp chặt chẽ giữa hai cơ quan. Với mục tiêu khẳng định tầm vóc và ý nghĩa lịch sử của Các mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, đồng thời làm sáng tỏ giá trị tinh thần nhập thế và truyền thống đồng hành cùng dân tộc của Phật giáo Việt Nam qua các chặng đường 80 năm lịch sử cách mạng. Kế hoạch cũng đặt ra yêu cầu hệ thống hóa các luận cứ khoa học, tư liệu lịch sử về những đóng góp to lớn của Tăng Ni, Phật tử trong hai cuộc kháng chiến và trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc ngày nay. Từ đó, Hội thảo hướng tới việc đúc kết các bài học kinh nghiệm để GHPGVN tiếp tục phát huy theo phương châm hoạt động "Đạo pháp - Dân tộc - Chủ nghĩa xã hội"
Tham dự Ban điều hành hội thảo có sự hiện diện của các vị lãnh đạo từ GHPGVN và Trường ĐHKHXH&NV. Về phía GHPGVN có Hòa thượng TS. Thích Thanh Nhiễu - Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Trị sự GHPGVN; Thượng tọa TS. Thích Đức Thiện - Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hội đồng Trị sự, Trưởng ban Phật giáo quốc tế GHPGVN. Về phía Trường ĐHKHXH&NV có GS.TS. Hoàng Anh Tuấn - Hiệu trưởng; PGS.TS. Đặng Hồng Sơn - Phó Hiệu trưởng; PGS.TS. Nguyễn Văn Chiều, Trưởng Khoa Khoa học Chính trị; PGS.TS. Nguyễn Trường Giang - Trưởng Khoa Nhân học và Tôn giáo học cùng lãnh đạo, cán bộ giảng viên các đơn vị của Nhà trường. Hội thảo nhận được sự hưởng ứng và tham dự đông đảo của Tăng Ni, Phật tử, các học giả và quần chúng nhân dân.
GS.TS. Hoàng Anh Tuấn phát biểu khai mạc Hội thảo, Giáo sư đã nhấn mạnh vai trò to lớn của Phật giáo trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc, đặc biệt là những tấm gương cao tăng, phật tử đã góp phần vào công cuộc đấu tranh giành độc lập và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân. Giáo sư khẳng định đây là niềm vinh dự của Nhà trường và mong muốn hội thảo sẽ làm rõ hơn nữa những giá trị lịch sử, chính trị của Phật giáo đối với cách mạng Việt Nam.
Trong phát biểu khai mạc Hội thảo, Hòa thượng TS. Thích Thanh Nhiễu đã ôn lại truyền thống "hộ quốc an dân" của Phật giáo, từ các bậc Quốc sư thời Lý - Trần đến thời đại mới, khi nhiều ngôi chùa trở thành căn cứ cách mạng. Nhiều Tăng Ni "cởi áo cà sa, khoác chiến bào" để bảo vệ Tổ quốc. Hòa thượng khẳng định GHPGVN luôn gắn bó với dân tộc qua phương châm "Đạo pháp - Dân tộc - Chủ nghĩa xã hội"

Chủ trì hội thảo “Đạo Phật với Cách mạng Việt Nam”. Ảnh: Bảo Lâm

Tiếp đó, Trong báo cáo đề dẫn Hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Văn Chiều đã khẳng định tinh thần nhập thế của Phật giáo đã gặp gỡ và cộng hưởng với tư tưởng đại đoàn kết, giải phóng dân tộc cách mạng, tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn. Báo cáo cũng đặt ra các vấn đề khoa học cần tiếp tục nghiên cứu, như hệ thống hóa cơ sở triết lý Phật giáo yêu nước, đánh giá đóng góp cụ thể của Tăng Ni, và đề xuất các giải pháp phát huy giá trị đạo đức Phật giáo trong bối cảnh mới.
Hội thảo đã nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ từ giới học thuật với gần 200 bài tham luận từ các nhà nhiên cứu trong nước và quốc tế (Trung Quốc, Mỹ, Đức, Nga, Úc, Sri Lanka,...) Trong đó có nhiều bài viết chất lượng sẽ được tuyển chọn để in trong Kỷ yếu. 7 báo cáo tham luận tiêu biểu tại Hội thảo đã được trình bày trực tiếp, tập trung vào ba nội dung chính:
- Vai trò của Phật giáo trong thành công của Cách mạng Tháng Tám và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
- Những đóng góp của Tăng Ni, Phật tử trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.
- Tinh thần nhập thế của Phật giáo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.
Phát biểu bế mạc, Thượng tọa TS. Thích Đức Thiện khẳng định sự đồng hành của Phật giáo với dân tộc là một tất yếu lịch sử, được hun đúc từ tinh thần "Hộ quốc an dân" và có sự tương đồng sâu sắc với tư tưởng Hồ Chí Minh. Thượng tọa đề nghị các cơ sở nghiên cứu và học viện Phật giáo cần tiếp tục đào sâu, đưa nội dung lịch sử Phật giáo tham gia cách mạng vào chương trình giảng dạy. Đồng thời, cần phổ biến rộng rãi kết quả của hội thảo nhằm bồi đắp tinh thần yêu nước, nhập thế, và phụng sự xã hội cho thế hệ Tăng Ni, Phật tử trẻ, tiếp nối truyền thống quý báu của Phật giáo Việt Nam trong kỷ nguyên mới.